W górnictwie odkrywkowym po udostępnieniu złoża można przystąpić bezpośrednio do jego wybierania. Systemy wybierania samego złoża pokrywają się często z systemami usuwania nadkładu. W górnictwie odkrywkowym przy zastosowaniu urabiania za pomocą maszyn stosuje się dwa zasadnicze systemy wybierania złóż, a mianowicie: ścianowy lub zabierkowy. Wybieranie systemem ścianowym polega na tym, że złoża wybiera się całą długością poziomu i na całą wysokość przodku. W systemie za- bierkowym złoża dzieli się na równoległe pasy, które wybiera się na całą wysokość przodku. Podstawowymi maszynami w górnictwie odkrywkowym są koparki, zwałowarki oraz mosty przerzutowe.
Wybieranie odkrywkowe w porównaniu z wybieraniem podziemnym charakteryzuje się zarówno zaletami, jak i wadami. Do zalet zaliczyć należy:
– możliwość stosowania dużych i wydajnych maszyn mecha- nizujących w całości czynności urabiania, ładowania i transportu,
– możliwość ograniczenia strat kopaliny użytecznej do minimum (straty w kopalniach odkrywkowych wynoszą 10 do 20%, podczas gdy w górnictwie podziemnym dla węgla sięgają nawet do 40%),
– nie wymaga obudowy oraz specjalnych zabiegów związanych z wentylacją, '
– praca jest bezpieczniejsza i łatwiejsza do nadzorowania.
Górnictwo wady
– uzależnienie od pogody,
– niszczenie powierzchni ziemi wykopami i zwałami skał płonnych.
W Polsce wybieranych jest wiele złóż surowców sposobem odkrywkowym. Znane są kopalnie odkrywkowe węgla brunatnego, siarki, wapieni, gipsu, granitu i marmurów. W górnictwie podziemnym po udostępnieniu złoża za pomocą wyrobisk udostępniających, złoże jeszcze nie jest przygotowane do wybierania. Celem przygotowania złoża do wybierania należy wykonać, jak to już wspomniano, w samym złożu wiele wyrobisk chodnikowych, zwanych wyrobiskami przygotowawczymi, które zostały częściowo omówione w rozdz. 5.8.
Wyrobiska przygotowawcze mają do spełnienia dwa zadania. Jednym zadaniem jest podzielenie pokładu węgla w obrębie pola kopalnianego na mniejsze części, jak pola wybierkowe, czyli części złoża przygotowane do wybierania, piętra i podpiętra, dla umożliwienia eksploatacji pokładu. Drugim zadaniem wyrobisk przygotowawczych jest zapewnienie w obrębie pokładu łatwego transportu urobku, dostawy potrzebnych przy wybieraniu urządzeń i materiałów, materiału podsadzkowego i energii, wygodnego dostępu załogi do przodków wybierkowych, doprowadzenia do tych przodków odpowiednich ilości świeżego i odprowadzenia z nich powietrza zużytego oraz odprowadzenie wody. Dopiero tak przygotowane złoże może być wybierane. Do wyrobisk przygotowawczych zalicza się chodniki, pochylnie, dowierzchnie, upadowe, przecinki itp.
Eksploatacja pokładów musi być prowadzona w sposób planowy z zachowaniem daleko posuniętych środków bezpieczeństwa. „Szczegółowe przepisy” dokładnie określają zasady wybierania złóż. Zgodnie z tymi przepisami eksploatację pokładów należy prowadzić od góry, a więc w ten sposób, aby pokład wyżej leżący wybierać przed przystąpieniem do wybierania pokładu niżej leżącego. Często ze względu na planowaną wielkość wydobycia zachodzi konieczność równoczesnego wybierania kilku pokładów leżących jeden pod drugim. W takich przypadkach zgodnie z „Szczegółowymi przepisami” eksploatację należy prowadzić w ten sposób, aby linia przodków, czyli front wybierania pokładów wyżej leżących, tak wyprzedzał fronty wybierania niżej leżących pokładów, by wyrobiska w wyżej leżącym pokładzie nie były narażone na wzmożone ciśnienie wywołane wybieraniem pokładu niżej leżącego.
Leave a reply